نزول قرآن
قـرآن
مجموعه آیات و سوره هاى نازل شده بر پیامبر اسلام - صلی‌الله‌علیه
وآله- است که پیش از هجرت و پس از آن در مـناسبت هاى مختلف و پیشآمدهاى
گوناگون به طور پراکنده نازل شده است سپس گردآورى شـده و بـه صورت مجموعه
کتاب درآمده است نزول قرآن تدریجى , آیه آیه و سوره سوره , بوده و تا
آخـریـن سال حیات پیامبر - صلی‌الله‌علیه وآله- ادامه داشته است در دوران
حیات پیامبر - صلی‌الله‌علیه وآله- هرگاه پیشآمدى رخ مى داد یا مسلمانان
بامشکلى روبرو مى شدند, در ارتباط با آن پیشآمد یا براى رفع آن مشکل یا
احـیانا پاسخ به سؤال هاى مطرح شده , مجموعه اى از آیات یا سوره اى نازل مى
شد این مناسبت ها و پـیـشآمـدهـا را اصـطـلاحا اسباب نزول یا شان نزول مى
نامند, که دانستن آن ها براى فهم دقیق بـسـیارى از آیات ضرورى است این نزول
پراکنده , قرآن را ازدیگر کتب آسمانى جدا مى سازد زیرا صـحف ابراهیم و
الواح موسى یک جا نازل شد و همین امر موجب عیب جویى مشرکان گردید: «وَقَالَ
الَّذِینَ کَفَرُوا لَوْلا نُزِّلَ عَلَیْهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً
وَاحِدَةً کَذَلِکَ», کسانى که کفر ورزیده اند گفتند: چرا قرآن یک جا بر او
نازل نگردیده ؟ .
در جواب آنان آمده :« لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَکَ
وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلا»[1]؛ ایـن بـه خـاطـر آن است که قلب تو را به
وسیله آن استوار گردانیم و (ازاین رو) آن را به
تدریج بر تو خـواندیم.
در جـاى دیـگـر مـى گـویـد:«وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُکْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ تَنْزِیلا »[2]؛ قرآنى
که آیاتش را از هم جدا کردیم تا آن را با درنگ بر مردم بخوانى و آن را به تدریج نازل کردیم.
بـه
طـورى کـه از قـرآن اسـتـنـباط مى شود, حکمت تدریجى بودن نزول قرآن آن است
که پیامبر اکـرم - صلی‌الله‌علیه وآله- و مـسـلمانان احساس کنند همواره
مورد عنایت خاص پروردگارقرار دارند و پیوسته رابطه آنان با حق تعالى استوار
است و این تداوم نزول باعث دل گرمى و تثبیت آنان را فراهم سازد :»
وَاصْبِرْ لِحُکْمِ رَبِّکَ فَإِنَّکَ بِأَعْیُنِنَا»[3]؛ و دربرابر دستور
پروردگارت
شکیبا باش چرا که مورد عـنایت کامل ما قرار دارى. این قبیل دل گرمى هاى
مداوم براى پیامبر اسلام فراوان بوده است و در قرآن در مواردبسیارى بدان
اشاره شده است.
پی نوشت ها:
[1]. فرقان 25: 32.
[2]. اسرا 17: 106.
[3]. طور 52: 48.