دانستنی های نهج البلاغه 12 - سایر مباحث گوناگون

1. حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه کسی را تشبیه به گاو می‌کند و علت آن چیست؟
2. «زبیر» با حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه نسبتی دارد؟
3. حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه کسی را پدر قوچهای چهارگانه معرفی می‌کند؟
4. امام حسن و امام حسین ـ علیه السلام ـ برای آزادی چه کسی به حضور حضرت علی ـ علیه السلام ـ رسیدند؟
5. چه کسی حضرت علی ـ علیه السلام ـ را به شوخی طبعی و اهل مزاح افتراء می‌زند؟
6. در کدام نماز میت بود که پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ بجای پنج تکبیر، هفتاد تکبیر گفت؟
7. شخصی که از طرف حضرت علی ـ علیه السلام ـ در جنگ صفین برای حکمیت انتخاب شده بود چه نام داشت؟
8. شخصی که از طرف معاویه در جنگ صفین برای حکمیت انتخاب شده بود چه نام داشت؟
9. به نظر حضرت علی ـ علیه السلام ـ علم بهتر است یا ثروت؟
10. به نظر حضرت علی ـ علیه السلام ـ عدالت برتر است یا سخاوت؟
11. کدامیک از ائمه هنگام نزول وحی بر پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ ، صدای ناله شیطان را شنید؟
12. چه قومی از پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ درخواست معجزه(حرکت درخت از ریشه )کردند؟
13. پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ به چه کسی غذای جویده دهان خود را می‌داد؟
14. خداوند چه دینی را بالاتر از همه ادیان قرار داده است؟
15. چه کسی متصدی غسل پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ شد و پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ در دامن چه کسی جان سپرد؟
16. در کدام قوم بود که گناه یک نفر موجب عذاب و کیفر برای همه قوم شد؟
17. کدام یک از مخلوقات خداوند خواب و فراموشی ندارد؟
18. حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه مخلوقاتی را ستون برای عرش معرفی می‌کند؟
19. حضرت علی ـ علیه السلام ـ کوتاهی حکومت چه کسی را به لیسیدن سگ از بینی تشبیه کرده‌اند؟
20. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ مسلمان واقعی چه کسی است؟
21. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ شریرترین مردم چه کسانی هستند؟
22. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ مبغوضترین افراد نزد خدا چه کسانی هستند؟
23. در کدام ماجرا بود که ردای حضرت علی ـ علیه السلام ـ از دو طرف پاره می‌شود؟
24. حضرت علی ـ علیه السلام ـ بی ارزشی چه چیزی را به آب بینی گوسفند تشبیه می‌کند؟
25. حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه چیزی را به آبی متعفن و لقمه‌ای گلوگیر تشبیه می‌کند؟
26. چه کسی دوبار اسیر شده است؟
27. «عرف‌ النار» لقب چه کسی و به چه معنا است؟
28. نام چه فصلهایی در نهج‌البلاغه ذکر شده است؟
29. شعار خوارج در جنگ صفین چه بود؟
30. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در مورد کدام قوم فرمود«از شما حتی ده نفر باقی نخواهد ماند»؟
31. حضرت علی ـ علیه السلام ـ عاقبت کدام قوم را دزد و راهزن معرفی می‌کند؟
32. حضرت علی ـ علیه السلام ـ ترسناکترین فتنه برای مؤمنین را، فتنه چه کسی می‌داند؟
33. چه قومی مرتکبین گناه کبیره را کافر می دانند؟
34. حضرت علی ـ علیه السلام ـ ترکهای مغول را به صفاتی معرفی می‌کند؟
35. حضرت علی ـ علیه السلام ـ فاصله بین چه چیزی را چهار انگشت می‌داند؟
36. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ کدام ظلم بخشودنی نیست؟
37. محبوبترین چیزی که حضرت علی ـ علیه السلام ـ دوست داشت با آن ملاقات کند چه بود؟
38. «ابن نابغه» لقب چه کسی می‌باشد؟
39. مراد از«ناکثین»، «قاسطین» و «مارقین» چه کسانی هستند؟
40. «شیطان ردهه» لقب چه کسی می‌باشد؟
41. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ بهترین مخلوق در نزد خدا چه کسی است؟
42. حضرت علی ـ علیه السلام ـ مصرف اموال خود را بعد از وفاتش به چه کسی می‌سپارد؟
43. «اسداله» لقب چه کسی می‌باشد؟
44. «اسد الاحلاف» لقب چه کسی می‌باشد؟
45. روزی از ایام هفته است که خواندن نماز مخصوصی در آن روز سفارش شده و حضرت علی ـ علیه السلام ـ در نامه 69 به آن اشاره دارد؟
46. عاجزترین مردم از نظر حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه کسی است؟
47. از نظر حضرت علی ـ علیه السلام ـ ایمان بر چند پایه استوار است؟
48. مراد حضرت علی ـ علیه السلام ـ از جمله، «زبان عاقل در پشت قلب او، و قلب احمق در پشت زبان او قرار دارد» چیست؟
49. حضرت علی ـ علیه السلام ـ جمله،«خواب توام با یقین و ایمان بهتر است از نماز با شک» را خطاب به چه گروهی فرمودند؟
50. حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه چیز را به میوه نارس تشبیه می‌کند؟
51. کدام یک از اصول دین در نهج‌البلاغه ذکر شده است؟
52. کدام یک از فروع دین در نهج‌البلاغه ذکر شده است؟
53. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در خصوص جلوگیری از احتکار در نامه 53 چه دستوراتی را برای مالک اشتر صادر کرد؟
54. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ عید واقعی چه روزی است؟
55. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در حکمت 146 چه چیزی را پاسدار ایمان معرفی می‌کند؟
56. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در حکمت 428 جشن روزه‌دار در چه چیز می‌داند؟
57. بزرگترین گناه در حکمت 348 چه گناهی معرفی شده است؟
58. بزرگترین فاجعه تاریخ در نگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه بود؟
59. بزرگترین شاهد در نهج‌البلاغه در خطبه 212 چه کسی معرفی شده است؟
60. بهترین داور در نهج البلاغه چه کسی معرفی شده است؟
61. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در نامه 45 ترسناکترین دادگاه را کدام دادگاه معرفی می‌کند؟
62. حضرت علی ـ علیه السلام ـ بزرگترین فقر را چه چیزی معرفی می‌کند؟
63. دو نقدینه رایج در عصر حضرت علی ـ علیه السلام ـ چه بود؟

پاسخ ها:
1. طلحه.[1]
2. زبیر«پسردائی» حضرت علی ـ علیه السلام ـ می‌باشد.[2]
3. مروان بن حکم.[3]
4. مروان بن حکم.[4]
5. عمر وعاص.[5]
6. نماز بر پیکر حمزه سیدالشهداء، که پیامبر اکرم (ـ صلی الله علیه وآله ـ )بجای پنج تکبیر، هفتاد تکبیر گفتند.[6]
7. ابوموسی اشعری.
8. عمروعاص.[7]
9. علم.
حضرت علی ـ علیه السلام ـ خطاب به کمیل می‌فرماید: «ای کمیل علم بهتر از مال است،(چون): 1.علم تو را پاسداری می‌کند ولی تو باید مال را حفظ کنی. 2. مال با انفاق کم می‌شود ولی علم با انفاق افزون می‌گردد.3. دست پروردگار مال به مجرد زوال مال از از بین می‌روند(ولی شاگردان علم پایدارند). 4. ای کمیل بن زیاد! شناخت علم آیینی است که با آن جزا داده می‌شود، بوسیله آن انسان در دوران حیات، اطاعت فرمان خدا می‌کند و بعد از وفات نام نیک از او می‌ماند، و علم حاکم است و مال محکوم.»[8]
10. عدالت.
از حضرت علی ـ علیه السلام ـ پرسیدند که آیا جود برتر است یا عدالت؟ امام ـ علیه السلام ـ به دو دلیل فرمودند که عدالت برتر است:
1. عدالت هر چیز را در جای خود قرار می‌دهد ولی سخاوت آن را از مسیرش فراتر می‌برد.
2. عدالت، قانونی همگانی است ولی سخاوت جنبه خصوصی دارد بنابراین عدالت شریفتر و برتر است.[9]
11. کسی که هنگام نزول وحی بر پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ صدای ناله شیطان را شنیده«حضرت علی ـ علیه السلام ـ » بود.[10]
12. قومی که درخواست معجزه از پیامبر اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ کردند، قوم «قریش» بود.[11]
13. پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ به حضرت علی ـ علیه السلام ـ غذای جویده دهان خود را می‌داد.[12]
14. «دین اسلام» دینی است که خداوند آن را بر همه ادیان برتری داده است.[13]
15. حضرت علی ـ علیه السلام ـ متصدی غسل پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ بود.[14]
16. قومی که گناه یک نفر موجب عذاب و کیفر برای همه قوم شد، «قوم ثمود» بود.[15]
17. فرشتگان و ملائکه.[16]
18. فرشتگان.[17]
19. مروان بن حکم.[18]
20. حضرت علی ـ علیه السلام ـ در مورد مسلمان واقعی می‌فرماید: مسلمان واقعی کسی است که مسلمانان از زبان و دستش در امان باشند مگر آن جا که حق اقتضا کند. و آزار رساندن به هیچ مسلمانی جز در مواردی که موجبی( به حکم خدا) داشته باشد روا نیست.[19]
21. شریرترین مردم در نزد حضرت علی ـ علیه السلام ـ «خوارج» بودند.[20]
22. «مبغوضترین افراد نزد خدا بنده‌ای است که خدا او را به خودش واگذاشته، از راه راست منحرف گشته و بدون راهنما گام بر می‌دارد.»[21]
23. هنگام بیعت مردم با حضرت علی ـ علیه السلام ـ .[22]
24. «دنیا» در نزد حضرت علی ـ علیه السلام ـ از آب بینی گوسفند بی ارزش‌تر است.[23]
25. زمامداری و حکومت بر مردم در نزد حضرت علی ـ علیه السلام ـ همانند آبی متعفن و لقمه‌ای گلوگیر است.[24]
26. «عرف النار» لقب اشعث بن قیس است.[25]
27. اشعث بن قیس.[26]
28. فصل بهار، تابستان، پائیز و زمستان.
29. شعار خوارج در جنگ صفین«لا حکم الا لله» بود. یعنی: فرمانی جز فرمان خدا نیست.[27]
30. قوم خوارج.[28]
31. قوم خوارج.[29]
32. فتنه بنی امیه.[30]
33. قوم خوارج. آنان عقیده داشتند که هر کس گناه کبیره‌ای انجام دهد کافر و از اسلام خارج می‌گردد.
34. حضرت علی ـ علیه السلام ـ درباره ترکهای مغول می‌فرماید: گویا قومی را می‌نگرم که چهره‌هایشان همچون سپرهای چکش خورده است، دیباج و حریر می پوشند، اسبهای اصیل را یدک می‌کشند و آن چنان دستشان در کشتار باز است که مجروحان از روی بدن کشتگان حرکت می‌کنند، و فراریان از اسیر شدگان کمترند.»[31]

---

[1] . خطبه 31.
[2] . خطبه 31.
[3] . خطبه 73، شماره 3.
[4] . خطبه 73.
[5] . خطبه 84.
[6] . نامه 28، شماره 7.
[7] . نامه 39.
[8] . حکمت 147، شماره 3.
[9] . حکمت 437.
[10] . خطبه 192، شماره 121.
[11] . خطبه 192، شماره 123.
[12] . خطبه 192، شماره 117.
[13] . خطبه 198، شماره 12.
[14] . خطبه 197، شماره 3.
[15] . خطبه 201، شماره 2.
[16] . خطبه 1، شماره 19.
[17] . خطبه 1، شماره 21.
[18] . خطبه 73، شماره 2.
[19] . خطبه 167، شماره 3.
[20] . خطبه 127، شماره 5.
[21] . خطبه 103، شماره 6.
[22] . خطبه 3، شماره 13.
[23] . خطبه 3، شماره 18.
[24] . خطبه 5، شماره 2.
[25] . خطبه 19، شماره 1.
[26] .خطبه 19، کلام سید رضی.
[27] . خطبه 40، شماره 1.
[28] .خطبه 59.
[29] . خطبه 60.
[30] . خطبه 93، شماره 7.
[31] . خطبه 128، شماره 4.
@#@
35. فاصله بین حق و باطل.[1]
36. شرک به خدا.[2]
37. محبوب‌ترین چیز در نزد امیرالمؤمنین ـ علیه السلام ـ «مرگ» بود.[3]
حضرت می‌فرماید: «محبوبترین چیزی که دوست دارم ملاقاتش کنم، مرگ است».
38. «ابن نابغه» یا پسر نابغه لقب عمروعاص می‌باشد.
39. «ناکثین» یعنی پیمان شکنان، «قاسطین» یعنی متجاوزان و «مارقین» یعنی خارج شوندگان از دین.[4]
40. «شیطان ردهه» لقب ذوالثدیه رئیس خوارج می باشد.
حضرت علی ـ علیه السلام ـ در موردش می‌فرماید: «و اما شیطان ردهه با صاعقه‌ای که قلبش را به طپش در آورد و سینه‌اش را به لرزه انداخت کارش را تمام ساختم».
41. از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ حضرت محمدبن عبدالله ـ صلی الله علیه وآله ـ پیامبر گرامی اسلام بهترین مخلوق در نزد خدا است.[5]
42. به امام حسن ـ علیه السلام ـ .[6]
43. «اسدالله» لقب حمزه سید الشهداء عموی پیامبر گرامی اسلام ـ صلی الله علیه وآله ـ می‌باشد.[7]
44. «اسد الاحلاف» لقب ابوسفیان می‌باشد.[8]
45. «روز جمعه» [9]از روزهایی است که خواندن نماز جمعه در آن روز مستحب می‌باشد و حضرت علی ـ علیه السلام ـ اهمیت این روز را به حارث همدانی در نامه 69 سفارش می‌کند.
46. «از دیدگاه حضرت علی ـ علیه السلام ـ عاجزترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد.»[10]
47. درباره ایمان از حضرت علی ـ علیه السلام ـ سؤال شد در پاسخ فرمود: ایمان بر چهار پایه استوار است: «صبر، یقین، عدالت، و جهاد.[11]
48. سید رضی درباره این جمله می‌فرماید: منظور این است که عاقل زبانش را رها نمی‌سازد در سخن گفتن، مگر بعد از مشورت و فکر و سنجش. ولی احمق حرفها و سخنانی که از زبانش می‌پرد قبل از مراجعه به فکر و دقت و اندیشه است. بنابراین گویا زبان عاقل تابع و پشت قلب او است و قلب احمق تابع زبانش می‌باشد.»[12]
49. خوارج.[13]
50. طلب خلافت بعد از غصب ابوبکر.
51. کلیه پنج اصل (توحید، عدل، نبوت، امامت، معاد).
52. نماز، روزه، زکات، حج، جهاد،[14] امر به معروف و نهی از منکر.[15]
53. «فامنع من الاحتکار فان رسول الله ـ صلی الله علیه وآله ـ منع منه و لیکن البیع بیعا سمحا: بموازین عدل، و اسعار لا تجحف بالفریقین من البایع و المبتاع، فمن قارف حکره بعد نهیک ایاه فنکل به و عاقبه فی غیر اسراف» [16]
«از احتکار به شدت جلوگیری کن که رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله ـ از آن منع فرمود. باید معاملات با شرائط آسان صورت گیرد، با موازین عدل و نرخهایی که نه به فروشنده زیان رساند و نه به خریدار، و هرگاه کسی پس از نهی از تو از احتکار، به چنین کاری دست بزند او را کیفر کن، در مجازات او بکوش، ولی این مجازات نباید بیش از حد باشد.»
54. عید واقعی روزی است که انسان در آن روز معصیت و نافرمانی خدا نکند.«کل یوم یعصی الله فیه فهو عید»[17]
55. صدقه.«سوسوا ایمانکم بالصدقه».[18]
56. قبولی روزه روزه‌دار نزد خداوند سبحان. «انما هو عید لمن قبل الله صیامه».[19]
57. کوچک شمردن گناهان.[20]
58. مرگ رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله ـ [21]
59. خداوند.«یا اکبر الشاهدین».[22]
60. خداوند «و نِعْمَ الحکم الله».[23]
61. روز قیامت «و انما هی نفسی ارزوضها بالتقوی لتاتی امنه یوم الخوف الاکبر.»[24]
62. بی خردی. «اکبر الفقر الحمق».[25]
63. طلا و نقره.

---

[1] . خطبه 141، شماره 2.
[2] .خطبه 176، شماره 31.
[3] . خطبه 180، شماره 7.
[4] . خطبه 192، شماره 113.
[5] . خطبه 198، شماره 12.
[6] . نامه 24، شماره 2.
[7] . نامه 28، شماره 13.
[8] . نامه 28، شماره 13.
[9] . نامه 69، شماره 11.
[10] . حکمت 12.
[11] . حکمت 31.
[12] . حکمت 40.
[13] . حکمت 97.
[14] .خطبه 110.
[15] . خطبه 156.
[16] . نامه 53، شماره 99.
[17] . حکمت 428.
[18] . حکمت 146.
[19] . حکمت 428.
[20] . حکمت 348.
[21] . خطبه 202، 235.
[22] . خطبه 212.
[23] . نامه 45، شماره 8.
[24] . نامه 45، شماره 10.
[25] . حکمت 380.