فضل تولد در کعبه ای که بتخانه بود برای علی علیه السلام

خانه کعبه مقدس ترین مکان روی زمین و عبادتگاهی است که ابتدا آدم ـ علیه السلام ـ آن را در مقابل «بیت المعمور» ساخت.[1] حضرت علی ـ علیه السلام ـ نیز در نهج البلاغه خطبه 190 به این امر اشاره دارد آن حضرت می فرماید: «آیا نمی بینید که خدای سبحان همه پیشینیان را از زمان آدم ـ علیه السلام ـ تا واپسین امت در این جهان به سنگ های (روی هم چیده شده) آزمایش نمود، و آن را حرمتکده و خانه محترم و شکوهمند خویش ساخت».[2] قداست کعبه از نظر قرآن بسیار دیرین است و وجود بتها از قداست آن هرگز نکاسته بر اساس آیات قرآن اولین خانه ای است که خداوند در آن عبادت شده. خانه کعبه در زمان حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ باز سازی شد و آن حضرت به کمک فرزندش اسماعیل آن را از نو ساخت و به عنوان عبادتگاه مردم قرار داد.[3] زائران خانه خدا همواره برای زیارت این مکان مقدس از راههای دور و نزدیک به مکه می آمدند. بدون شک وجود بت ها در خانه کعبه و اطراف آن هرگز از قداست معنوی کعبه نکاسته است بنابراین تولد امام علی ـ علیه السلام ـ در این مکان مقدس فضیلتی بزرگ برای آن حضرت محسوب شده است، فضیلتی که احدی در این فضیلت با حضرت شریک نگشته است. علاوه بر اینکه به اذن الهی دیوار کعبه شکافته شد و فاطمه بنت اسد از این طریق وارد کعبه شد و حضرت را درون کعبه به دنیا آورد.
مورخان، آغاز بت پرستی در کعبه را دوره ای می دانند که عمرو بن لحی بتی را که از شام آورده بود در درون کعبه قرار داد و مردم را به پرستش آن ترغیب کرد. این واقعه هم زمان با آغاز پادشاهی شاپور ذوالاکتاف روی داد.[4] طبری می نویسد: «داخل کعبه بت هبل در درون چاهی قرار داشت که هدایای کعبه را در آن می نهادند».[5]
بدون تردید وجود بت ها در خانه کعبه شایسته این مکان مقدس نبود امّا وجود مقطعی این بت ها در خانه کعبه نمی توانست قداست و معنویت اصیل این خانه را از بین ببرد. دلیل بر قداست این خانه آن است که اولا رسول خدا ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ پیش از بعثت و پس از آن همواره کنار این خانه می آمد و پس از طواف این خانه مقدس به عبادت مشغول می شد.
مقدسی می نویسد: پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ پیش از فرود آمدن وحی در غار حراء به پرستش خدا می پرداخت،خانه خدا را طواف می کرد و حج عمره می گذارد.[6] و در این زمان در خانه کعبه و درمسجد الحرام بت هایی وجود داشت اما پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ بدون توجه به بت ها و تنها به خاطر قداست و عظمت خانه کعبه در آنجا به عبادت می پرداخت. در روایتی از زید بن حارثه نقل شده است: «وقتی پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ طواف می کرد من با او طواف می کردم چون از کنار بت اساف یا نائله گذشتیم من به آن بت دست کشیدم، پیامبر فرمود: به این دست مکش».[7]
دلائل زیادی می توان برای تقدس خانه کعبه ذکر کرد که به یک مورد دیگر از این دلائل اشاره می کنیم. همان گونه که می دانیم شهر مکه در سال هشتم هجری فتح شد بنابراین تا این سال در خانه کعبه بت هم وجود داشت. با فتح این شهر توسط پیامبر بت ها نیز نابود شدند درحالی که کعبه سال دوم هجری به عنوان قبله گاه مسلمانان قرار گرفت.
اگر این تقدس وجود نداشت چگونه می توانست یک بت خانه (به قول شما) قبله گاه مسلمانان قرار گیرد؟
همچنین باید توجه داشت همه کسانی که به ولادت علی ـ علیه السلام ـ در خانه کعبه اشاره کرده اند، این رخداد را فضیلتی بزرگ در حق علی ـ علیه السلام ـ دانسته اند سید هاشم رسولی محلاتی به نقل از یکی از علمای اهل سنت می نویسد: امیر المومنین علی بن ابی طالب در مکه و در بیت الله الحرام به دنیا آمد و جز او مولودی در بیت الله الحرام به دنیا نیامد. نه قبل و نه بعد از او و این بخاطر بزرگداشت مقام و محل او بود که بدین افتخار نائل گردید.[8] ابن بطریق یکی از علمای شیعه می نویسد: حضرت علی ـ علیه السلام ـ در بیت الله الحرام به دنیا آمد و کسی قبل از او و بعد از او در کعبه متولد نشد و این منتی از جانب خدای تعالی و به منظور تعظیم شأن علی ـ علیه السلام ـ بوده است.[9]
علاوه بر اینکه طبق روایات زیادی که با سندهای گوناگون[10] ذکر شده اند دیوار کعبه برای فاطمه بنت اسد شکافته شد و ایشان وارد کعبه شد پس شکاف دیوار بهم آمد. فاطمه سه روز در کعبه ماند روز چهارم همان موضع شکافته شد و فاطمه بنت اسد بیرون آمد، در حالی که فرزند خود علی بن ابی طالب ـ علیه السلام ـ را روی دست داشت و می گفت ای گروه مردم بدرستیکه خدای تعالی برگزید مرا از میان خلق ...»[11]

نتیجه گیری:
وجود مقطعی بت ها در خانه کعبه و بیت الله الحرام نمی توانست از تقدس عبادتگاه پیامبران و قبله گاه مسلمانان بکاهد. بنابراین تولد علی ـ علیه السلام ـ در خانه کعبه که با شکافتن دیوار کعبه برای فاطمه بنت اسد رخ داد فضیلتی بزرگ محسوب می شود که همگان به آن اقرار کرده اند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ الصحیح من سیره علی بن ابیطالب
2ـ منتهی الامال، شیخ عباس قمی.

پی نوشت ها:
[1]. عبدالرحمن بن خلدون، مقدمه، ترجمه گنابادی، محمد پروین، تهران، علمی و فرهنگی، 1375ش، ج2، ص690.
[2]. نهج البلاغه، خطبه 190.
[3]. بقره / 126 ـ 125 از آیات قرآن بر می آید که کعبه قدیمی ترین معبد جهان است. حج / 29، و قداست کعبه با توجه به این آیات نیز ثابت است.
[4]. الکلبی، هشام بن محمد، الاصنام، قاهره، افست تهران، نشر نو، چاپ دوم، 1364ش، ص9.
[5]. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، ترجمه پاینده، ابوالقاسم، تهران، اساطیر، 1375ش، ج3، ص793.
[6]. مقدسی، البدء و التاریخ، ترجمه شفیعی کدکنی، محمد رضا، تهران، آگه، 1374ش چاپ اول، ج2، ص751.
[7]. بیهقی ،احمد بن حسین، ، دلائل النبوه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، علمی و فرهنگی 1361، ج1، ص201.
[8]. محلاتی، سید هاشم رسولی ، زندگانی امیر المومنین ـ علیه السلام ـ تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1386ش، ص23.
[9]. ابن البطریق اسدی، العمد، قم، جامعه مدرسین، 1407ق، اول، ص24.
[10]. قمی ،شیخ عباس ، منتهی الامال، بی جا، مطبوعاتی حسینی، 1370ش، ج1، ص171.
[11]. همان.