کلیات :: ارتباط دین و سیاست - قسمت اول
اشاره: ما معتقدیم دین راستین و سیاست صحیح با هم پیوندی ناگسستنی دارند و
مکمّل یکدیگر در پیدایش جامعه ایده آلِ الهی هستند. دین منهای سیاست هم چون
درخت بی آب است, و سیاست بدون دین همانند آب بی درخت می باشد. استعمارگران
همیشه به این نتیجه رسیده اند که بزرگ ترین خطر برای آن ها, دین و آیین
الهی است, لذا همواره می کوشند تا دین را از ماهیت خود تهی کنند, چنان که
آیین مسیحیّت را چنین کردند, و یا دین را در انزوا و در گوشه معابد زندانی
نمایند, و نگذارند وارد جامعه و عرصه سیاست گردد. به همین دلیل نظریّه
جدایی دین از سیاست را در همه جا مطرح کردند, و آن را به عنوان قانونی قطعی
تلقّی نمودند, به طوری که مردم غرب و غرب زده چنین نظریه ای را ـ که
کاملاً سیاسی, حساب شده و استعاری است ـ باور نمودند.
با اوج گیری انقلاب اسلامی و پیروزی آن در ایران, این نظریه با گسترش
وسیعی از طرف استکبار جهانی و اذناب آن ها در همه جا و در داخل کشور,
خودنمایی کرد, لیبرال ها و ملّی گراها در این راستا گوی سبقت را ربودند, و
با ترفرندها و دست آویزهای گسترده, به جنگ با ولایت فقیه برخاستند, چرا که
ولایت فقیه پرچم نیرومند حکومت دینی و ملتقای دین و سیاست است.
بنابر این, همه باید به این هشدار توجه کنند که نظریه جدایی دین از
سیاست, برای ضربه زدن به پیکر مقدس ولایت فقیه, و حکومت و حاکمیّت دینی
است. از این رو باید با حمایت فکری و عملی از اصل بالنده و افتخارآفرین
ولایت فقیه, در برابر این نظریه واهی و شعار کور به مقابله پرداخته و
نگذارند دین اسلام نیز هم چون آیین مسیحیّت در انزوا و گوشه کلیسا قرار
گیرد. در این فصل بر آنیم برای ردّ این شبهه و القای شیطانی, به بررسی
پیوند دین و سیاست, و ماهیّت این دو بپردازیم.
عوامل جدایی دین از سیاست
یکی از محقّقان بزرگ می نویسد: در کشورهای غربی, شعار جدایی دین از
سیاست بسیار رایج است, و شاید به یک معنی جزء مسلّمات آن ها شده است. به
همین دلیل از تشکیل حکومت اسلامی که دین و سیاست را به طور قاطع با هم
پیوند می زند, وحشت می کنند و رنج می برند, و این به دو دلیل است:
1ـ آیینی که در جوامع غربی وجود دارد, آیین مسیحیت کنونی است, و می
دانیم که این آیین بر اثر تحریفات زیادی که با گذشت زمان در آن پدید آمده
است, دین را به صورت یک مسأله کاملاً خصوصی و فردی و منحصر به رابطه خلق و
خالق که تعلیمات آن منحصر به یک سلسله توصیه های اخلاقی می شود, درآورده
است و کاری به مسائل اجتماعی و مخصوصاً مسائل سیاسی ندارد. فرق میان دین
دار و غیر دین دار, در این جوامع آن است که فرد دین دار به یک سلسله مسائل
اخلاقی پای بند است و هفته ای یک روز به کلیسا می رود و ساعتی به نیایش و
مناجات می پردازد, ولی افراد بی دین, تعهّد خاصّی نسبت به مسائل اخلاقی
ندارند (هرچند گاهی به عنوان ارزش های انسانی نه دینی, برای آن احترام
قائلند) و هرگز به کلیسا نمی روند.
2ـ خاطره بسیار دردناکی که آن ها از حکومت ارباب کلیسا در قرون وسطی و
دوران انگیزیسیون (تفتیش عقاید) دارند, سبب شده که برای همیشه دین را از
سیاست جدا کنند.
توضیح این که, ارباب کلیسا, در قرون وسطی بر تمام شؤون سیاسی و اجتماعی
مردم اروپا مسلط شدند, و پاپ ها با قدرت تمام بر کشورهای این قاره حکومت
می کردند, حکومتی که منتهی به استبداد و خودکامگی شدید شد, تا آن جا که در
برابر نهضت علمی بپا خاستند, و هر فکر نو و پیشرفت علمی را به عنوان ضدیت
با مذهب درهم کوبیدند, محکمه هایی که بعداً به نام «انگیزیسیون» نامیده شد
برپا کردند, و گروه های بی شماری را به این محکمه کشاندند و محکوم کردند,
بعضی را سر بریدند و بعضی را زنده زنده در آتش سوزاندند یا محکوم به زندان
نمودند که در میان آن ها جمعی از دانشمندان معروف علوم طبیعی بود که تمام
پادشاهان از آن ها حساب می بردند, و فرمانشان برای آن ها مطاع بود. افزون
بر این ثروت های سرشاری اندوختند, و زندگی تجملاتی عجیبی برای خود فراهم
ساختند.
مجموعه این امور مردم را بر ضدّ آن ها شورانید, به ویژه علمای علوم
طبیعی در برابر آن ها موضع گرفتند, و شعار جدایی دین از سیاست از یک سو, و
تضاد علم و دین از سوی دیگر, در همه جا سر داده شد, سپس با پیروزی این
جناح, کلیسا و حاکمانش از صحنه اجتماع و حکومت عقب رانده شدند, و تنها
کشوری که از آن امپراطوری عظیم در دست ارباب کلیسا باقی مانده, همان کشور
بسیار کوچک واتیکان است که کم تر از یک کیلومتر مربع می باشد؛ یعنی به
اندازه روستایی کوچک.
این ها همه تحولاتی بود که در اروپا, در آن شرایط خاص به وجود آمد. سپس
گروهی که از کشورهای اسلامی برای تحصیل یا کارهای تجاری, یا سیاحت به فرنگ
رفته بودند, این طرز فکر را به هنگام بازگشت به عنوان ارمغان غرب, به شرق
اسلامی آوردند, که دین باید از سیاست جدا باشد؛ بی آن که تفاوت های عظیمی
را که میان اسلام و مسیحیّتِ تحریف یافته وجود داشت درک کنند, و به تفاوت
فرهنگ اسلامی حاکم بر این کشورها با فرهنگ کلیسا بیندیشند.
با کمال تأسف بعضی از کشورهای اسلامی, تسلیم این توطئه استعماری و
تبلیغاتی شدند, و آن را به عنوان یک اصل اساسی پذیرفتند, با توجه به این که
دولت های غربی که به خاطر حفظ منافع نامشروع خود, از قدرت حکومت اسلام,
سخت بیم ناک بوده و هستند, این مسأله را سخت دنبال کردند و کشورهای غرب زده
ای همانند ترکیه, پیروی از این نظریه را سرلوحه کار خود قرار دادند, و
حکومت لائیک بر اساس «سکولاریسم» (حکومت منهای دین) را تشکیل دادند.[1]
این در حالی بود که بعضی از کشورهای اسلامی و امت های بیدار مسلمان در
برابر این توطئه ای که می خواست مسلمانان را از اسلام جدا سازد, و اسلام را
بسان مسیحیت امروز, به صورت یک رابطه ظاهری و خصوصی خلق با خالق, بیگانه
از اجتماع و سیاست درآورد, ایستادند.
به همین دلیل, هنگامی که انقلاب اسلامی ایران به ثمر رسید, و نخستین
حکومت اسلامی انقلابی تشکیل شد, همگی در غرب انگشت حیرت بر دهان نهادند که
مگر می شود مذهب زمام حکومت را به دست گیرد؟ و بعد از آن که دیدند این
حکومت ریشه دار و با ثبات شد, برای این که انقلاب اسلامی در مرزهای این
کشور محدود بماند و الگویی برای سایر کشورهای اسلامی نشود, دست به تلاش های
ویران گر زیادی زدند, که شرح آن هفتاد من کاغذ شود.
خوشبختانه بر اثر درایت و هوشمندی امام خمینی ـ قدس سره ـ و یاران و
پیروانش, آن توطئه ها نقش بر آب شد, و تفکر تأسیس حکومت اسلامی در بسیاری
از کشورهای اسلامی در قاره آسیا و آفریقا, به عنوان یک تفکر زنده و نجات
بخش درآمد, هر چند غربی ها و غرب زدگان در برابر آن به شدّت مقاومت می
کنند, و در این راه از هیچ کاری, از جمله انواع تهمت ها, برچسب ها, دروغ ها
و تبلیغات مغرضانه و القای شبهه ها, فروگذار نیستند.
استعمارگران غرب, در رأس آن ها استعمار پیر انگلیس مدتی قبل برای رواج
فرهنگ غرب و جداسازی دین از سیاست, سه عنصر فرومایه را هم زمان مأمور دین
زدایی در کشورهای ایران, ترکیه و افغانستان نمودند, این سه عنصر عبارت
بودند از: 1ـ رضاخان در ایران؛ 2ـ کمال آتاتورک در ترکیه؛ 3ـ امان الله خان
در افغانستان, این سه نفر با پشتیبانی استعمارگران, هر کدام ضربه شدیدی بر
اسلام و جامعه اسلامی وارد کردند. کمال آتاتورک, در ترکیه بنیان گذار
حکومت لائیک شد که هنوز این توطئه در ترکیه به شدت ادامه دارد. امان الله
خان دیکتاتور افغانستان برای حاکمیت لائیک (حکومت منهای دین) در این کشور,
دست به کار شد, ولی در برابر مقاومت مسلمانان, کلوخش به سنگ خورد و چندان
توفیقی نیافت. رضاخان در ایران با دیکتاتوری و کُشت و کشتار و ترفندهای
دیگر برای براندازی دین, تلاش های مذبوحانه کرد و گستاخی را به جایی رسانید
که در کشور ایران عاصمه تشیع, در روز هفدهم دی ماه سال 1314 هـ .ق, اعلام
کشف حجاب اجباری نمود, و در این خصوص پافشاری عجیبی کرد.[2]
پس از او پسرش محمد رضا پهلوی, دست به کارهای انحرافی فرهنگی برای
اسلام زدایی و جای گزینی فرهنگ غرب زد, با انواع تبلیغات و ترفندها به
مقابله با اسلام ناب پرداخت, بسیاری از علما و مجاهدان هوشمند را به خاک و
خون کشید, ولی در برابر قیام و انقلاب عمیق و گسترده مردم به رهبری امام
خمینی ـ قدس سره ـ شکست خورد و گریخت و سرانجام او و افکار استعماریش به
زباله دان تاریخ افکنده شد. ولی غائله هنوز تمام نشده, غربزدگان بی محتوا
همچنان برای جدایی دین از سیاست تلاش می کنند, تا آخرین تیری را که در ترکش
خود دارند به سوی پیکر مقدس ولایت فقیه پرتاب کنند.
با این هشدار, نظر شما را به تبیین پیوند دین و سیاست, جلب می کنیم:
معنی و مفهوم سیاست
واژه سیاست از نظر لغت از «ساس» و «سوس» گرفته شده و به معنای
کشورداری, اصلاح امور مردم, و اداره کردن کشور براساس قوانین و برنامه ریزی
و تدابیر است, طُریحی لغت شناس معروف در فرهنگنامه مجمع البحرین می نویسد:
«السیاسه القیام علی الشیء بما یصلحه؛ سیاست یعنی اقدام برای سامان دادن چیزی, به وسیله اموری که آن را اصلاح کند و سامان بخشد».
[1] - پیام قرآن, ج 10, ص 66 ـ 63.
[2] - جامعه شناسی غربزدگی, ص 69 و 84.
محمد محمدی اشتهاردی- کتاب ولایت فقیه، ص97