کلام امام - خطبه 138 نهج البلاغه

و من خطبة له علیه السلام یومئ فیها إلى ذکر الملاحم

یَعْطِفُ الْهَوَى عَلَى الْهُدَى إِذَا عَطَفُوا الْهُدَى عَلَى الْهَوَى وَ یَعْطِفُ الرَّأْیَ عَلَى الْقُرْآنِ إِذَا عَطَفُوا الْقُرْآنَ عَلَى الرَّأْیِ

منها حَتَّى تَقُومَ الْحَرْبُ بِکُمْ عَلَى سَاقٍ بَادِیاً نَوَاجِذُهَا مَمْلُوْءَةً أَخْلَافُهَا حُلْواً رَضَاعُهَا عَلْقَماً عَاقِبَتُهَا أَلَا وَ فِی غَدٍ- وَ سَیَأْتِی غَدٌ بِمَا لَا تَعْرِفُونَ- یَأْخُذُ الْوَالِی مِنْ غَیْرِهَا عُمَّالَهَا عَلَى مَسَاوِئِ أَعْمَالِهَا وَ تُخْرِجُ لَهُ الْأَرْضُ أَفَالِیذَ کَبِدِهَا وَ تُلْقِی إِلَیْهِ سِلْماً مَقَالِیدَهَا فَیُرِیکُمْ کَیْفَ عَدْلُ السِّیرَةِ وَ یُحْیِی مَیِّتَ الْکِتَابِ وَ السُّنَّةِ

منها کَأَنِّی بِهِ قَدْ نَعَقَ بِالشَّامِ وَ فَحَصَ بِرَایَاتِهِ فِی ضَوَاحِی کُوفَانَ فَعَطَفَ عَلَیْهَا عَطْفَ الضَّرُوسِ وَ فَرَشَ الْأَرْضَ بِالرُّءُوسِ قَدْ فَغَرَتْ فَاغِرَتُهُ وَ ثَقُلَتْ فِی الْأَرْضِ وَطْأَتُهُ بَعِیدَ الْجَوْلَةِ عَظِیمَ الصَّوْلَةِ وَ اللَّهِ لَیُشَرِّدَنَّکُمْ فِی أَطْرَافِ الْأَرْضِ حَتَّى لَا یَبْقَى مِنْکُمْ إِلَّا قَلِیلٌ کَالْکُحْلِ فِی الْعَیْنِ فَلَا تَزَالُونَ کَذَلِکَ حَتَّى تَئُوبَ إِلَى الْعَرَبِ عَوَازِبُ أَحْلَامِهَا فَالْزَمُوا السُّنَنَ الْقَائِمَةَ وَ الْآثَارَ الْبَیِّنَةَ وَ الْعَهْدَ الْقَرِیبَ الَّذِی عَلَیْهِ بَاقِی النُّبُوَّةِ وَ اعْلَمُوا أَنَّ الشَّیْطَانَ إِنَّمَا یُسَنِّی لَکُمْ طُرُقَهُ لِتَتَّبِعُوا عَقِبَهُ

ترجمه بنیاد نهج البلاغه:: اشاره به اخبار مهم از جمله ظهور دولت مهدی - عجّل اللّه فرجه-

آینده بشریّت

زمان آن بزرگوار، زمان پیروزی هدایت بر هوی پرستی است. مسیر هوی پرستی را به سوی هدایت و خداپرستی گردانَد. آنگاه که در جامعه‏ها هدایت قربانی هوسها شود آن بزرگوار مسیر دنیا را تغییر دهد و هوی پرستی را به خداپرستی باز گردانَد، و آنگاه که دیگران رأی خود را بر قرآن تحمیل کنند عصر حاکمیّت قرآن بر افکار بشر فرارسد.

از همین خطبه است تا نبرد میان شمایان به شدّت درگیرد، و دیو جنگ به شما چنگ و دندان نشان دهد، و نیروها از هر سو فراهم آیند و با شور و تلاش، شیرینی پیروزی بر دشمن را در کام خود بیابند، ولی سرانجام تلخی جنگ را احساس کنند. آگاه باشید که در فردا - و بزودی فردا با شرایطی آید که نمی‏شناسید - آن امام دادگر، کارگزاران طاغوتی را بر زشتکاریهاشان محاکمه کند، و در چنین روزگاری زمین دُردانه‏ها و گنجینه‏هایش را چون پاره‏های جگر خود به پایش ریزد و تقدیمش کند و کلیدهای گنجهای خویش را از صمیم دل تسلیمش نماید. آنگاه عدالت در زندگی، و زنده شدن قرآن و سنّت را به تماشا خواهی نشست. بخش دیگر گویی می‏بینم فردی از شام فتنه آغازد، و بانگ گمراهی در اندازد، و پرچمهایش را در اطراف کوفه بر افرازد، و چونان شتر خشن و خشماگین حمله آرد، و زمین را از سرهای بریده فرش کند، و دهان به بلعیدن و تباه کردن بگشاید، و زمین در زیر گامهایش بلرزد، و به همه جا بی‏رحمانه دست اندازی و لشکر کشی کند. به خدا سوگند، شما را در جای جای زمین آواره کند تا اسم و اثری از شما نمانَد جز به اندکی سرمه در چشم. و چنین خواهید ماند تا عرب به سر عقل آید. پس اینک سنّتهای پیامبر و نشانه‏های روشن دین را پاس دارید و به پیمان‏ امامت که ادامه نبوّت است و به تازگی بسته‏اید، وفادار باشید و بدانید که شیطان در کمین است و کوره راههای خود را نموده تا از پی او روید.

ترجمه استاد دشتی:: - در این خطبه امام از تحوّلات آینده سخن می‏گوید -

1 خبر از ظهور و سیستم حکومتی حضرت مهدی علیه السّلام

او - حضرت مهدی «عج» - خواسته‏ها را تابع هدایت وحی می‏کند، هنگامی که مردم هدایت را تابع هوس‏های خویش قرار می‏دهند، در حالی که به نام تفسیر نظریّه‏های گوناگون خود را بر قرآن تحمیل می‏کنند، او نظریّه‏ها و اندیشه‏ها را تابع قرآن می‏سازد. - و از همین خطبه است - در آینده آتش جنگ میان شما افروخته می‏گردد، و چنگ و دندان نشان می‏دهد، با پستان‏هایی پر شیر، که مکیدن آن شیرین، امّا پایانی تلخ و زهر آگین دارد، به سوی شما می‏آید.آگاه باشید فردایی که شما را از آن هیچ شناختی نیست، زمامداری حاکمیّت پیدا می‏کند که غیر از خاندان حکومت‏های امروزی است - حضرت مهدی «عجل اللّه تعالی فرجه الشریف» - عمّال و کارگزاران حکومتها را بر اعمال بدشان کیفر خواهد داد، زمین میوه‏های دل خود - معادن طلا و نقره - را برای او بیرون می‏ریزد، و کلیدهایش را به او می‏سپارد، او روش عادلانه در حکومت حق را به شما می‏نمایاند، و کتاب خدا و سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را که تا آن روز متروک ماندند، زنده می‏کند.

(و از همین خطبه است)

2 خبر از تهاجم خونین عبد الملک مروان به کوفه

گویی او را می‏بینم که از شام فریاد بر می‏آورد، و با پرچم‏هایش پیرامون کوفه را پر می‏کند، و چونان شتر خشمگین به کوفه یورش می‏آورد، زمین را با سرهای بریده فرش می‏کند، دهانش گشاده، گام‏هایش را سخت و سنگین بر زمین می‏کوبد، تاخت و تاز او بی‏امان و پایدار و هجوم او سخت و دشوار است.به خدا سوگند، شما را در اطراف زمین می‏پراکند، آنگونه که اندکی از شما باقی خواهد ماند چونان باقی مانده سرمه در اطراف چشم.

و این وضع خونبار تداوم یابد تا آن که عقل از دست رفته عرب باز آید، پس باید بر سنّت پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم باقی مانید که برپاست، و بر اثار رسالت تکیه نمایید، که آشکار است، به عهد نزدیکی که بسته‏اید وفادار مانید که یادگار پیامبر بر آن تکیه دارد، و بدانید این شیطان است که راه‏هایش را هموار می‏نماید تا قدم بر جای قدم‏هایش نهید و راهش را پی‏گیرید.

ترجمه استاد شهیدی:: از خطبه‏ های آن حضرت است و در آن به حادثه‏ها و فتنه ‏ها اشارت کند.

خواهش نفسانی را به هدایت آسمانی بازگرداند، و آن هنگامی است که - مردم - رستگاری را تابع هوی ساخته‏اند، و رأی آنان را پیرو قرآن کند، و آن هنگامی است که قرآن را تابع رأی خود کرده‏اند.

از این خطبه است:

تا آنکه آتش جنگ میان شما افروخته گردد - و از شرار آن همه چیز سوخته، چون شیر خشمگین - دندان نماید، - و چون ماده شتری از این سو و آن سو آید - پستانها پر از شیر، و مکیدن آن شیرین، امّا پایان آن تلخ و زهرآگین. آگاه باشید که فردا - و که داند که فردا چه پیش آرد - فرمانروایی، که از این طایفه - امویان - نیست، عاملان حکومت را به جرم کردار زشتشان بگیرد - و عذری از آنان نپذیرد -. زمین گنجینه‏های خود را برون اندازد، و کلیدهای خویش - از در آشتی تسلیم او سازد -. پس روش عادلانه را به شما بنماید و آنچه از کتاب و سنّت مرده است زنده فرماید.

از این خطبه است:

گویی او را می‏بینم که از شام بانگ برداشته است، و پرچمهای خود را پیرامون کوفه برافراشته. چون ماده شتر بدخو که دوشنده خود را با دندان بدراند. - رعیّت خویش را در خاک و خون بغلطاند - و سرها بر زمین بگستراند. دهانش گشاده، ستم و بیداد را بنیاد نهاده، به هر سو تازان، حمله او سخت گران. به خدا، که شما را در این سوی و آن سوی زمین پراکنده گرداند، چندان که جز اندکی به مقدار سرمه چشم از شما باقی نماند. پس پیوسته چنین باشید تا آنکه عرب بر سر عقل آید و در پی نظم کار خویش برآید. پس بر سنّت پیامبر بمانید که بر پاست، و بر آثار - او - که هویداست، و عهدی که زمانی بر آن نگذشته، و نشانی که از پیامبر به جا مانده، و بدانید که شیطان راههای خود را برای شما هموار می‏کند، تا در پی او بروید - و از راه خدا به در شوید -.